Açı : Başlangıç noktaları aynı olan iki ışının birleşimine açı denir.
Ağırlık merkezi : Bir üçgende üç kenarortay bir noktada kesişir. Kesim noktasına ağırlık merkezi denir. Ağırlık merkezi G ile gösterilir.
Alt Küme : A ve B iki küme olmak üzere A nın her elamanı B nin de elemanı oluyorsa A ya B nin alt kümesi denir. B ye de A nın kapsayan kümesi denir. Her küme kendisinin bir alt kümesidir. Boş küme her kümenin bir alt kümesidir.
Alt küme sayısı : Kümenin eleman sayısını n ile gösterirsek alt küme sayısı = 2n dir. Boş kümenin aşt küme sayısı 1 dir.
Asal sayılar : 1 ve kendisinden başka hiçbir sayma sayısı ile bölünemeyen 1 den büyük tam sayılara asal sayılar denir. {2,3,5,7,11,…} kümesinin elemanları birer asal sayıdır. 2 den başka çift asal sayı yoktur.
Aralarında asal sayılar : 1 den başka pozitif ortak böleni olmayan sayma sayılarına aralarında asal sayılar denir. Örnek : 4 ile 9 aralarında asaldır. 7 ile 11 aralarında asaldır.
Ardışık sayılar : Kendisinden önce ve sonra gelen sayılara bir kural ile bağlı olan sayılara ardışık sayılar denir.
Aritmetik ortalama : Verilen sayı dizisindeki terimlerin toplamının, terim sayısına bölünmesiyle elde edilen değerdir. Örnek : -3, 7, 17, 23 sayılarının aritmetik ortalaması = (-3+7+17+23)/4= 11
Asal Çarpanlara Ayırma : Bir sayının en küçük asal sayıdan başlamak üzere sıra ile bölünüp 1 kalıncaya kadar devam eden bölme işlemine asal çarpanlara ayırma denir.
Ayrık küme : Ortak elemanı olmayan kümelere ayrık kümeler denir.
Basamak : Bir sayıda rakamların yazıldığı yerlere denir.
Basamak değeri : Rakamların, sayıda bulunduğu basamağa göre gösterdiği değerlere denir. Örnek : 1048 sayısındaki 4 rakamının basamak değeri 40’tır.
Basit kesir : Payı paydasından mutlak değerce küçük olan kesre basit kesir denir. Örnek : 2/-5, -7/9
Bileşik kesir : Payı paydasından mutlak değerce büyük veya eşit olan kesre bileşik kesir denir. Örnek : -15, 9/-4, -9/5
R ve aBirinci dereceden bir bilinmeyenli denklemler : a, b 0 olmak üzere; ax + b = 0 eşitliğine birinci dereceden bir bilinmeyenli denklemler denir. Bu eşitlikteki x e bilinmeyen a ve b ye de katsayı adı verilir.
Birleşim : A ve B kümelerinin elemanlarından oluşan kümeye A ile B ile gösterilir.B nin birleşim kümesi denir ve A
Boş küme : Elemanı vey {} ile gösterilir.olmayan kümeye boş küme denir.
Bütünler açılar : olan komşu açılara bütünler açılarÖlçüleri toplamı 180 denir.
Çap : Merkezden geçen kirişe çap denir. En büyük kiriş çaptır.
Çember : Bir düzlemde, sabit bir noktadan eşit uzaklıktaki noktaların kümesine çember denir.
Çeşitkenar üçgen : Kenarları farklı uzunlukta olan üçgenlerdir.
Çift sayı : n bir tam sayı olmak şartıyla; 2n genel ifadesiyle belirtilen tam sayılardır. Diğer bir ifade ile 2 ile bölündüğünde kalanı 0 olan tam sayılara çift sayı denir. 3Çift sayılar kümesi : Ç={….,-4,-2,0,2,4,…} şeklinde gösterilir.
Çokgen : Herhangi üçü bir doğru üzerinde bulunmayan noktaların birleştirilmesiyle oluşturulan kapalı şekillere çokgen denir. Çokgenler kenar sayılarına göre adlandırılır. Örnek : 4 kenarlı bir çokgene dörtgen, 6 kenarlı bir çokgene altıgen denir.
Çözümleme : Bir sayı, kendi basamağındaki
rakamın basamak değeri ile çarpılıp toplanması ile bulunur. Örnek : a,b,c birer rakam olmak üzere, ab=10a+b {ab iki basamaklı sayı} veya abc=100a+10b+c {abc üç basamaklı bir sayı}
Daire : Çember ile, çemberin iç bölgesinin birleşimine daire denir.
Dairenin alanı : Yarıçapın karesinin Pi sayısı ile çarpımına eşittir.
Dairenin çevresi : Pi sayısının (yaklaşık 3,14) iki katının yarıçap ile çarpımına eşittir.
Dar açılı üçgen : Üç açısı da dar açı olan üçgene denir.
Deltoid : Bitişik iki kenarı birbirine eş, diğer bitişik iki kenarı da birbirine eş olan dörtgene denir.
Dik açı : Ölçüsü olan açıdır.90
Dikdörtgen : Bir açısı dik açı olan paralelkenara dikdörtgen denir. Karşılıklı kenarlarının uzunlukları eşittir. Karşılıklı kenarları paraleldir. Alanı uzunluğu ile genişliğinin çarpımına eşittir.
Dik üçgen : Bir açısı dik açı olan üçgene denir.
Dik Yamuk : Yan tabanlarından biri tabana dik olan yamuğa denir.
Doğal Sayılar : N ={0, 1, 2, 3, ….} kümesine doğal sayılar kümesi denir.
Doğru : İki yönde sınırsız olarak uzayan noktalar kümesidir. Yalnız boyu vardır. Eni ve yüksekliği yoktur. Başlangıcı ve bitiş noktası yoktur.
Doğru açı : Ölçüsü 180 açıdır. Düz açıda denir.
Doğru orantı : Orantılı iki ifadeden biri artarken diğeri de artıyor, bir azalırken diğeri de azalıyorsa bu iki ifade doğru orantılıdır.
Denk Kümeler : Eleman sayıları aynı olan kümelere B biçiminde gösterilir.denk kümeler denir. A kümesinin B kümesine denkliği A Eşit kümeler aynı zamanda denk kümelerdir. Denk kümeler, eşit kümeler olmayabilir.
Doğru parçası : Bir doğru üzerindeki A ve B noktaları ile bunların arasında kalan bütün noktaların kümesine doğru parçası denir.
Düzgün çokgen : Bütün kenarları ve açıları eş olan çokgenlere düzgün çokgenler denir.
Düzgün piramit : Tabanı düzgün çokgen ve yüksekliği taban merkezinden geçen piramitlere düzgün piramit denir.
Eşit kümeler : Bütün elemanları aynı olan kümelere eşit kümeler denir. A kümesinin B kümesine eşitliği A = B biçiminde gösterilir. Eşit kümeler aynı zamanda denk kümelerdir. Denk kümeler, eşit kümeler olmayabilir.
Eşkenar dörtgen : Kenarlarının uzunlukları eşit olan paralelkenara eşkenar dörtgen denir. Karşılıklı kenarları paraleldir. Dört kenarının uzunlukları eşittir. Karşılıklı açılarının ölçüleri eşittir. Ardışık dir. Köşegenler birbirine diktir. Köşegenleriki açının ölçüleri toplamı 180 birbirini ortalar.
Eşkenar üçgen : Üç kenarının uzunlukları eşit olan üçgene denir. İç açılarının her birinin ölçüsü 60 dir.
N+ olmak üzere 1 den n ye kadar doğalFaktöriyel : n sayıların çarpımına n faktöriyel denir ve n! İle gösterilir. Örnek : 5!=5.4.3.2.1
Geniş açılı üçgen : Bir açısı geniş açı olan üçgene denir.
Grafik : İstatistik çalışmalarında elde edilen bilgiler, ilk bakışta anlaşılabilmesi için, resim, şekil veya çizgilerle gösterilir. Bu şekillere grafik denir.
Işın : Bir başlangıç noktası olup diğer taraftan sonsuza giden noktaların kümesine ışın denir. Eğer başlangıç noktası kümeye dahil değilse, buna yarı doğru adı verilir.
[AB AB ışını
]AB veya (AB AB yarı doğrusu
İki kümenin farkı : A ve B herhangi iki küme olmak üzere, A nın elemanı olup da B nin elemanı olmayan elemanların kümesine A fark B kümesi denir. Fark kümesi A – B veya A\B ile gösterilir.
İkizkenar üçgen : İki kenarının uzunluğu eşit olan üçgenlere denir. Taban açıları eşittir. Tepe noktasından çizilen yükseklik; hem kenarortay, hem açıortaydır.
İkizkenar Yamuk : Paralel olmayan iki kenarı eş olan yamuğa ikizkenar yamuk denir. Karşılıklı açılar toplamı 180 dir.
İrrasyonel Sayılar : Rasyonel olmayan reel sayılara veya virgülden sonrası kesin olarak bilinmeyen sayılara denir. Qı ile gösterilir.
Kare : Kenarları ve açıları eşit olan dörtgene olan eşkenar dörtgendir. Karşılıklı kenarlarıdenir. Bir açısının ölçüsü 90 paraleldir. Dört kenarının uzunlukları eşittir. Açıları birbirine eşit ve 90 ar derecedir. Alanı iki kenar uzunluğunun çarpınma eşittir.
Kenarortay : Bir üçgenin bir kenarının orta noktasını karşı köşeye birleştiren doğru parçasına kenarortay denir.
Kesen : Çemberi iki noktada kesen doğruya denir.
Kesişim : A ve B kümesinin ortak elemanlarından oluşan kümeye A B ile gösterilir.ile B nin kesişim kümesi denir ve A
Kiriş : Bir çemberin üzerinde alınan iki noktayı birleştiren doğru parçasına kiriş denir.
Küme : İyi tanımlanmış nesneler topluluğuna küme denir. Kümeyi sembolü ile gösterilir.oluşturan nesnelere kümenin elemanları denir ve sembolü ile gösterilir. Bir kümeninKümenin elemanı olmayan nesneler elemanlarının küme içinde yer değiştirmesi kümeyi değiştirmez. Kümede her eleman bir kez yazılır.
Küp : Tüm yüzleri kare olan dik prizmaya küp denir.
Komşu açılar : Köşeleri ve birer kenarları ortak olan iki açıya komşu açı denir.
Medyan : Verilen bir sayı dizisinde terimler büyüklük sırasına göre yazıldıktan sonra ortadaki sayıya medyan denir. Dizinin terim sayısı tek ise tam ortasındaki sayı medyandır. Terim sayısı çift ise ortadaki iki terimin aritmetik ortası medyandır. Örnek : 6,8,10,11,12,14,16,17,18,20 sayı dizisinin medyanı ortadaki 12 ve 14 sayılarının toplamının 2 ye bölünmesi ile bulunur. Medyan =12+14/2=13
Merkez açı : Köşesi çemberin merkezinde olan açıya çemberin merkez açısı denir.
Mod : Bir dizide en çok tekrar eden sayıya o dizinin modu denir. En çok tekrarlanan sayı birden fazla ise, bu sayıların her biri dizinin modu olur.
Mutlak değer : Bir reel sayının eşlendiği noktanın başlangıç noktasına olan uzaklığına x in mutlak değeri denir. X in mutlak değeri |x| şeklinde gösterilir.
negatif Tam Sayılar : Z = {…, -3, -2, -1} kümesine negatif tam sayılar kümesi denir.
Nokta : Boyutsuzdur. Tanımsızdır. İzdir. Belirtidir.
Ondalık kesirler : Paydası 10 un kuvvetleri olan (10, 100, 1000, …) kesirlere ondalık kesirler denir. Örnek : 17,615
Oran : a ve b reel sayılarının en az biri sıfırdan farklı olmak şartıyla a / b ye, a nın b ye oranı denir.
Özalt küme : Bir kümenin, kendisi dışındaki bütün alt kümelerine, bu kümenin özalt kümeleri denir.
Özalt küme sayısı : Kümenin eleman sayısını n ile gösterirsek, özalt küme sayısı = 2n - 1 dir. Boş kümenin özalt kümesi yoktur.
Paralel kenar : Karşılıklı kenarları paralel olan dörtgene paralelkenar denir. Yamuğun bütün özelliklerini taşır. Karşılıklı kenarlarının uzunlukları eşittir. Karşılıklı açılarının ölçüleri eşittir. Ardışık iki açının dir. Köşegenler birbirini ortalar. Paralel kenarın alanıölçüleri toplamı 180 bir kenarı ile bu kenara ait yüksekliğin çarpımına eşittir.
Permütasyon : Bir küme elemanlarının belli bir sıraya göre dizilişlerinin her birine “bir permütasyon” denir.
Pisagor bağıntısı : Bir dik üçgende dik kenarlarının kareleri toplamı hipotenüsün karesine eşittir.
Pozitif Doğal Sayılar : Bakınız: Sayma sayıları.
Pozitif Tam Sayılar : Z = {1, 2, 3, ….} kümesine pozitif tam sayılar kümesi denir.
Rakam : Sayıları ifade etmeye yarayan sembollere denir.
Rasyonel Sayılar : a, b birer tam sayı ve b≠ 0 olmak üzere; a / b şeklinde yazılabilen sayılara rasyonel sayılar denir. Rasyonel sayılar kümesi Q ile gösterilir.
Reel ( Gerçel) Sayılar : Rasyonel sayılar ile irrasyonel sayılar kümesinin birleşimi olan kümeye denir. Qı şeklinde ifadeReel sayılar kümesi : R = Q edilebilir.
Sapma : Bir dizinin terimlerinin her biri ile aritmetik ortalama arasındaki farka sapma denir. Fark negatif ise negatif sapma, fark pozitif ise pozitif sapma olur.
Sayı : Rakamların bir çokluk belirtecek şekilde bir araya getirilmesiyle oluşturulan ifadelere denir.
Sayı değeri : Sayıda, rakamların bulunduğu basamak düşünülmeden, her rakamın ifade ettiği sayıya o rakamın sayı değeri denir. Örnek : 1048 sayısındaki 4 rakamının sayı değeri 4’tür.
Sayma Sayıları : N+ = {1,2,3,4, …} kümesine sayma sayıları kümesi veya pozitif doğal sayılar kümesi denir.
Tam açı : Ölçüsü 360 açıdır.
Tam Sayılar : Z = {…, -3, -2, -1, 0, 1, 2, 3, ….} kümesine tam sayılar kümesi denir.
Tam sayılı kesir : Sıfır hariç bir tam sayı ve basit kesir ile birlikte yazılan kesir sayılarına tam sayılı kesir denir. Örnek : -3. 1/5, 5. 8/15
Teğet : Çemberle bir noktası ortak olan doğrulara teğet denir. Bir çemberde teğet, değme noktasından geçen yarıçapa diktir.
Tek sayı : 2n – 1 genel ifadesiyle belirtilen tam sayılardır. Diğer bir ifade ile 2 ile bölündüğünde kalanı 1 olan tam sayılara tek sayı denir. Tek sayılar kümesi : T = {…,-5,-3,-1,1,3,5,…} şeklinde gösterilir.
Ters açılar : Kesişen iki doğrunun oluşturduğu dört açıdan herhangi ikisine birbirine komşu olmayan açılar (ters açılar) denir. Ters açılar dir.birbirine eşittir. Komşu iki ter açının toplamı 180
Ters orantı : Orantılı iki ifadeden biri artarken diğeri azalıyor, biri azalırken diğeri artıyorsa bu iki ifade ters orantılıdır.
Tümler açılar : Ölçüleri toplamı olan komşu açılara tümler açılar90 denir.
Üçgen : A, B, C ; üçü birden doğrusal olmayan üç farklı nokta olmak üzere, [AB], [AC] ve [BC] doğru parçalarının birleşimine ABC üçgeni denir.
Üçgenin alanı : Herhangi bir üçgenin alanı, tabanı olarak alınan bir kenarın uzunluğu ile bu tabana ait yükseklik uzunluğu çarpımının yarısına eşittir.
Üs : a bir reel sayı, n bir pozitif tam sayı olmak üzere; n tane a sayısının çarpımı an dir. an ifadesindeki a ya taban, n ye kuvvet (üs) denir.
Vektör : Doğrultuları, yönleri ve boyları aynı olan yönlü doğru parçalarının kümesine, düzlemde bir vektör denir.
Yamuk : Yalnız iki kenarı paralel olan dörtgene yamuk denir. Paralel kenarlarla bir yan kenarın oluşturduğu iki açının toplamı 180 dir.
Yarı doğru : Bakınız : Işın.
(FORUMEX.NET)den alınmıştır. Öğrencilerin fadalanmaları için.
Selami ALKAN (SND) Safranbolu / 2007
MATEMATİK TERİMLER SÖZLÜĞÜ (2)
A ile B nin Kartezyen Çarpımı: Birinci bileşeni A dan, ikinci bileşeni B den alınarak elde edilen ikililerin kümesidir…
A Kümesinden B nin Farkı: A kümesinin B kümesi ile ortak olmayan elemanlarından olu-şan kümedir…
A Kümesinden B ye Fonksiyon: A nın elemanlarından herbirini, B nin elemanlarına bir ve yalnız bir kez eşleyen bağıntıdır…
Açı: Başlangıç noktaları aynı olan iki ışının birleşim kümesidir…
Açık Önerme: İçinde bulunan bilinmeyene verilen değerlere göre doğru ya da yanlış önerme olan ifadelerdir…
Açıortay: Başlangıç noktası açının köşesi olan ve açının kenarlarıyla eş açılar oluşturan ı-şındır…
Açısal Bölge: Açı ile açının iç bölgesinin birleşim kümesidir…
Aksiyom: Doğru olduğu ispatsız kabul edilen matematiksel ifadedir…
Alan: Bir yüzey parçasının ölçüsüdür… Bir yüzeyde birim yüzeyin kaç defa olduğunu göste-ren sayıdır…
Alt Küme: Bir kümenin elemanlarının sayısına göre birerli, ikişerli ya da daha fazla sayıda
gruplarla oluşturduğu kümedir… Boş küme her kümenin alt kümesidir…
Analitik Düzlem: Üzerine koordinat sistemi yerleştirilmiş düzlemdir…
Analitik Geometri: Noktaların koordinatlarının sayısal fonksiyonları aracılığıyla bir koordi-nat sisteminde gösterilen geometrik nesneleri inceleyen matematik koludur…
Apsis: Koordinat düzleminde bir noktayı gösteren sıralı ikilinin birinci terimidir… (1,9) ikilisiyle gsterilen noktanın apsisi 1 dir…
Apsis Ekseni: Koordinat düzleminde yatay eksen, x eksenidir…
Ar: 100 metrekarelik arazi ölçü birimidir…
Arada Olma: Aynı doğru üzerinde farklı üç noktadan birisinin diğer ikisinin arasında olma-sıdır…
Aralarında Asal Sayılar: En büyük ortak bölenleri 1 olan sayma sayılarıdır… 4 ile 15 aralarında asaldır…
Aritmetik: 1. Toplama, çıkarma, çarpma ve bölme gibi dört işlemin tanımına temel olan tamsayılar kümesinin özellikleri kurulu matematik koludur… 2. Hesaplama ve varsayım kur-ma biçimidir…
Aritmetik Orta: Sonlu bir sayı kümesi elemanları toplamının, bu elemanların sayısına bölü-müyle ortaya çıkan sayıdır…
Asal Çarpanlara Ayırma: Bir sayma sayısı asal çarpanlarının çarpımı şeklinde yazma-dır… 24 = 2 x 2 x 2 x 3 gibi…
Asal Sayı: 1 ve kendisinden başka böleni olmayan sayıdır…
Aykırı Doğrular: Aynı düzlemde olmayan ve kesişmeyen doğrulardır…
Ayrık Kümeler: Ortak elemenları olmayan kümelerdir…
Ayrık Olay: Meydana gelişi başka bir olaya bağlı olmayan olaydır…
Ayrıt: Bir cismin iki yüzeyinin arakesitidir…
Bağıntı: Bir kartezyen çarpımın alt kümesidir…
Basit Kapalı Eğri: Düzlemde herhangi bir noktadan bir kez geçmek üzere, çizime başlanılan noktada biten eğridir…
Bileşik Önerme: Birden fazla basit önermeden oluşan önermedir…
Binom: Dereceleri ya da değişkenleri farklı iki terimden oluşan polinomdur…
Bire Bir Eşleme: İki kümenin elemanları arasında, bir elemana karşı yalnız bir eleman alınarak yapılan eşlemedir…
Bire Bir Fonksiyon: Tanım kümesinin her bir elemanını yine kendisine eşleyen fonksiyondur…
Birleşim İşlemi: Kümelerin tüm elemanlarından oluşan kümelerin bulunmasıdır…
Birleşim Kümesi: Kümelerin tüm elemanlarının oluşturduğu kümedir…
Boş Küme: Hiçbir elemanı olmayan kümedir…
Boyut: Uzunluk, genişlik ve yükseklikten herbiridir…
Bölen: Bir bölme işleminde bölünenin kaç eşit parçaya ayrıldığını gösteren sayıdır…
Bölüm: Bölme işleminde bölünen içinde bölenin kaç defa olduğunu gözteren sayıdır…
Bölünen: Bölme işleminde eşit kısımlara ayrılmak istenen sayıdır…
Bütünler Açılar: Ölçüleri toplamı 180° olan iki açıdır…
Büyük Çember: Küre yüzeyi ile kürenin merkezinden geçen düzlemin arakesitidir…
Büyük Daire: Küre cismi ile kürenin merkezinden geçen düzlemin arakesitidir..
Cisim: Bir küme ve bu küme üzerinde tanımlanmış iki işlemin belli şartları taşımasıdır… Çap: Çemberin merkezinden geçen kiriştir…
Çarpan: Bir çarpma işlemindeki sayılardan herbiridir…
Çarpanlara Ayırma: Bir sayma sayısını en aziki sayının çarpımı şeklinde yazmadır…
Örnek: 48 = 6 x 8
Çarpım: Çarpma işleminin sonucudur…
Çelişki: Doğruluk değeri daima “0″ olan bileşik önermedir…
Çember: Düzlemde sabit bir noktadanaynı uzaklıkta bulunan noktaların kümesidir…
Çembersel Bölge: Çember ile çemberin iç bölgesinin birleşimidir…
Çıkan: Çıkarma işleminde, eksilenden ne kadar eksiltileceğini gösteren sayıdır…
Çift Gerektirme: Totoloji olan iki yönlü koşullu önermedir…
Çift Sayı: 2 ile tam bölünebilen sayıdır…
Dar Açı: Ölçüsü 90° den küçük olan dar açıdır…
Dekametre: 10 metrelik uzunluk ölçü birimidir…
Dekar: 10 ar veya 1000 m2 lik arazi ölçü birimidir…
Denk Kümeler: Birebir eşlenebilen, eleman sayıları eşit olan kümelerdir…
Derece: Bir çemberin 1 / 360 lık yayını gören merkez açının ölçüsü 1 derecedir…
Dikdörtgen: Düzlemde üçü doğrusal olmayan A , B , C , D noktalarının birleşiminden elde edilen dörtgenin açıları dik ise [AB] , [BC] , [CD] , [DA] doğru parçalarının birleşim kümesidir…
Dikdörtgenler Prizması: Altı tane dikdörtgensel bölgenin birleşiminden oluşan kapalı bölgedir…
Dikdörtgensel Bölge: Dikdörtgen ile iç bölgesinin birleşim kümesidir…
Dikdörtgenler Prizması Cismi: Dikdörtgenler prizması ile içinin birleşimidir…
Dik Üçgen: Bir açısı dik olan üçgendir…
Doğal Sayı: N = {0,1,2,3,4,…} kümesinin elemanlarıdır…
Doğru Açı: Ölçüsü 180° olan açıdır…
Eksilen: Çıkarma işleminde azaltılması istenen sayıdır…
Eleman: Bir kümeyi oluşturan nesnelerden herbiridir…
En Büyük Ortak Bölen: İki veya daha çok sayma sayısını ortak olarak bölen sayma sayılarının en büyüğüdür…
En Küçük Ortak Kat: İki veya daha çok sayma sayılarının ortak katlarının en küçüğü olan sayıdır…
Eş Üçgenler: Karşılıklı kenarlarının uzunlukları eşit ve karşılıklı açıların ölçüleri eşit olan üçgenlerdir…
Eşit Kümeler: Aynı elemanlardan oluşan kümelerdir…
Evrensel Küme: Üzerinde çalışılan konuyla ilgili olan tüm elemanları içeren kümedir…
Evrensel Niceleyici: ile gösterilir ve “her” ya da “bütün” diye okunur…
F Fonksiyonunun Değer Kümesi: A dan B ye f fonksiyonu verildiğinde, B kümesidir…
F Fonksiyonunun Görüntü Kümesi: A dan B ye f fonksiyonu verildiğinde, f(A) kümesidir…
F Fonksiyonunun Tanım Kümesi: A dan B ye f fonksiyonu verildiğinde, A kümesidir…
Faiz: Bankaya yatırılan paranın belirli bir süre sonunda getirdiği kazançtır…
Fark: Çıkarma işleminin sonucudur…
Fonksiyon: Çıkış kümesinin her elemanına, en çok bir görüntü eşilk ettiren bağıntıdır…
G Bileşke F Fonksiyonu: f : A –> B ve g : B –> C birer fonksiyon olmak üzere, A dan C ye (gof)(x) = g( f(x) ) kuralı ile belirlenen fonksiyondur…
Genişlik: Dikdörtgen veya dikdörtgenler prizmasında boyutlardan biridir…
Gerektirme: Totoloji olan şartlı önermedir…
Görüntü: Sayı ekseni üzerinde bir sayıya karşılık gelen noktadır…
Grup: Bir küme ve bunun üzerinde tanımlanan bir işlemin belli şartları taşımasıdır…
Hacim: Kapalı uzay parçasının ölçüsüdür… Bir uzay parçasında birim hacimin kaç defa olduğunu gösteren sayıdır…
Halka: Bir küme ve bu küme üzerinde tanımlanmış iki işlemin belli bazı şartları taşımasıdır…
Hektar: 100 ar veya 10000 m² lik arazi ölçüsü birimidir…
Hektometre: 100 metrelik uzunluk ölçü birimidir…
Hipotez: p => q teoreminde p önermesidir…
Hüküm: p => q teoreminde q önermesidir…
Işın: Doğruda ayırma noktası ile bu noktanın bir yanında bulunan noktaların oluşturduğu kümedir…
İçine Fonksiyon: Örten olmayan fonksiyon.
İhtimal: Bir olayın olabilme şansını belirten sayıdır…Olasılık…
İki Kümenin Birleşimi: İki kümenin elemanlarından oluşan kümedir…
İki Kümenin Kesişimi: İki kümenin ortak olan elemanlarından oluşan kümedir…
İki Yönlü Koşullu Önerme: pq biçimindeki bileşik önermedir…
İkili: İki nesnenin oluşturduğu sıralı ikilidir…
İkili İşlem: Bir kümenin iki elemanından gene bu kümeye ait bir elemanın elde edilmesini sağlayan kuraldır…
İrrasyonel Sayı: Rasyonel olmayan sonsuza kadar devreden sayıdır… Örnek: = 3,1415…
İskonto: Bir malın satış fiyatı üzerinden yapılan indirimdir…
İspat: Bir teoremin hükmünün kesin olarak doğru olduğunun gösterilmesidir…
İşlem: A x A nın bir alt kümesinden A ya fonksitondur…
Kalan: Bölme işleminde bölünenden artan veya çıkarma işlemindeki farktır…
Kapalı Bölge: Basit bir kapalı eğri ile bu eğrinin iç bölgesinin birleşimidir…
Kapsama: Bir kümenin başka bir kümeyi içine almasıdır…
Kare: Bütün kenarları eş ve karşılıklı açıları dik olan dörtgendir…
Kental: 100 kg’lık ağırlık ölçü birimidir…
Kesen: Çemberi farklı iki noktada kesen doğrudur…
Kesir: Bütünün eş parçalarından bir veya birkaçını gösteren sayıdır…Örnek: 5/7 , 8/9 gibi…
Kesişen Doğrular: Yalnız bir ortak noktaları olan doğrulardır…
Kesişim İşlemi: Kümelerin ortak elemanlarının oluşturduğu kümenin bulunmasıdır…
Kesişim Kümesi: Kümelerin ortak elemanlarından oluşan kümelerdir…
Kiriş: Uç noktaları çember üzerinde olan doğru parçasıdır…
Kombinasyon: n, r doğal sayı ve r£n olmak üzere, n elemanlı bir A kümesinin r elamanlı her alt kümesine A kümesinin r li kombinasyonu ya da kombinezonu denir…
Komisyon: yapılan bir alışverişte, aracı olan kimseye yaptığı hizmet karşılığı ödenen para-dır…
Komşu Açılar: Birer kenarları ortak, diğer kenarları bu kenara göre farklı tarafta bulunan iki açıdır…
Komşu Bütünler Açılar: Ölçüleri toplamı 180° olan komşu açılardır…
Komşu Tümler Açılar: Ölçüleri toplamı 90° olan komşu açılardır…
Koni: Tabanı dairesel ya da elips biçiminde olan ve yukarı doğru gitgide daralarak sivrilen cisimdir…
Konik: Koni biçiminde olan…
Koordinat Düzlemi: Birbirini dik kesen, yönlendirilmiş iki doğrunun belirttiği düzlemdir…
Küçük Daire: Küre cismi ile kürenin merkezinden merkezinden geçmeyen düzlemin arake-sitidir..
Küçük Çember: Küre kapalı yüzeyi ile kürenin merkezinden geçen düzlemin arakesitidir…
Küp: Altı yüzü de karesel bölge olan prizmadır…
Küre: Uzayda, sabit bir noktaya eşit uzaklıkta bulunan noktaların kümesidir…
Kürenin İçi: Küre merkezine uzaklıkları kürenin yarıçapından küçük olan noktaların kümesidir…
Matematik Sistem: Bir küme ve bu küme üzerinde tanımlanmış bir veya daha çok işlemden oluşan sistemdir…
Modüler Aritmetik: m>1 ve m doğal sayılar kümesinin bir elemanı olarak, tamsayıların m ile bölümünden kalan sınıfları ile yapılan aritmetiktir…
Mutlak Değer: x reel sayılar kümesinin bir elemanı olarak, sayı doğrusunda x e karşılık gelen noktanın başlangıç noktasına uzaklığı, x in mutlak değeridir… | x | olarak gösterilir…
Nesne: “Kişi” ya da “Kimse” ile anlatılan varlıkların dışında kalan ağırlığı, kütlesi olan her türlü varlıklardır…
Nicelik: Bir şeyin sayılabilen, ölçülebilen, azalıp çoğalabilen özelliği yani miktarıdır…
Nitelik: Bir şeyin nasıl olduğunu belirten, onu başka şeylerden ayıran özelliktir…
Nokta: İki doğrunun kesiştiği yerde bulunan çok küçük boyutlu uzay öğesidir…
Olasılık: Bir olayın olabilme şansını gösteren sayıdır…
Olmayana Ergi Metodu: Bir teoremde hükmün değilini doğru varsayıp hipotezin değilini elde ederek yapılan ispattır…
Ondalık Açılım: Bir ondalık kesrin virgül ile gösterilmesidir…Örnek: 2 / 5 = 0,4 gibi…
Ondalık Kesir: Paydası 10 un tam kuvveti şeklinde olan veya bu duruma getirilebilen sayılardır…
Oran: Aynı ölçü birimi ile ölçülebilen çoklukların veya iki kümenin elemanlarının bölüm yoluyla karşılaştırılmasıdır….
Orantı: İki oranın eşitliğidir… a,b,c,d gerçek sayıları için a/b = c/d eşitliği bir orantıdır…
Ortak Bölen: Birden fazla sayma sayısını kalansız olaraka bölen sayma sayısıdır…
Ortak Kat: Birden fazla sayma sayısının katı olan sayma sayısıdır…
Paralel Doğrular: Bir düzlem içinde olup ortak noktaları bulunmayan doğrulardır…
Paralelkenar: Karşılıklı kenarları paralel olan dörtgendir…
Permütasyon: Bir kümenin ya da küme parçalarının elemanlarının belli bir sıraya göre dizilişleridir…
Permütasyon Fonksiyonu: A dan A ya bire bir olan fonksiyondur…
Rakam: Sayıları yazmak için kullanılan işaretlerdir…
Rasyonel Sayı: a,b birer tamsayı, b sıfır olmamak şartıyla a/b şeklinde yazılabilen sayıdır…
Reel Sayılar: Rasyonel ve irrasyonel sayıların birleşimi olan kümedir…
Sabit Fonksiyon: Tanım kümesinin bütün elamanlarını değer kümesinin aynı elamnı ile eşleyen fonksiyondur…
Sayı Doğrusu: Bir doğru üzerinde bir başlangıç noktası alınıp sağa doğru eşit aralıklarla noktalar işaretlerle , başlangıç noktası 0, diğer noktalar sıra ile 1,2,3,… ile eşlenirse elde edilen şekil bir sayı doğrusu olur…
Sayma Sayısı: {1,2,3,4,…} kümesinin elemanlarından herbiridir…
Sembol: Belirlenmiş bir anlamı olan resim, şekil, harf gibi işaretlerdir… Simge…
Sıralı İkili: Kartezyen çarpım kümesinin elemanlarıdır…
Sıfır Fonksiyonu: f(x)=0 kuralı ile verilen fonksiyondur…
Sonlu Küme: Hiç bir özalt kümesi ile birebir eşlenemeyen kümedir…
Sonsuz Küme: En az bir özalt kümesi ile birebir eşlenebilen kümedir…
Tam Açı: Ölçüsü 360° olan açıdır…
Tamsayılar: Z = {…, - n,…, -1,0,1,2,3,…n,…} sayı kümesidir…
Tek Sayı: Çift olmayan tamsayıdır…
Terim: Toplama ve çıkarma işlemlerinde toplanan veya çıkan sayılardan her biri…
Ters Eleman: A kümesinde tanımlı bir * işleminin etkisiz elemanı e olduğuna göre
a * x = x * a = e koşulunu sağlayan x elemanı a elemanının * işlemine göre ters elemanıdır…
Ters Rasyonel Sayılar: Çarpımları 1 olan iki rasyonel sayıdan her biridir…
Totoloji: Doğruluk değeri daima 1 olan bileşik önermedir…
Tümler Açılar: Ölçüleri toplamı 90° olan iki açıdır…
Uzay: Bütün varlıkların içinde bulunduğu sonsuz sayıda noktaların oluşturduğu kümedir…
Uzunluk: Dikdörtgen veya dikdörtgenler prizmasındaki boyutlardan biridir…
Varlıksal Niceleyici: sembolü ile gösterilir ve “en az bir” veya bazı anlamlarını taşır…
Venn Şeması: Bir kümenin elemanlarının bir kapalı eğri içine yazılarak gösterilmesidir…
Vektör: Doğrultuları, yönleri ve boyları aynı olan yönlü doğru parçalarının kümesidir…
Yamuk: Yalnız iki kenarı paralel dörtgendir…
Yarıçap: Çemberin merkezini herhangi bir noktasına birleştiren doğru parçasıdır…
Yay: Çember üzerinde farklı iki nokta ile sınırlı çember parçasıdır…
Yönlü Doğru Parçası: Bir ucu başlangıç, diğer ucu bitiş noktası olarak seçilen doğru parçasıdır…
Yer Vektörü: Başlangıç noktası orijinde olan vektördür…
Zıt Işınlar: Başlangıç noktaları aynı (ortak), bileşimleri bir doğru oluşturan ışınlardır…
Zıt Vektörler: Başlangıç noktası, doğrultuları ve uzunlukları aynı, yönleri zıt olan vektörlerdir…
//mutlumatematik.sitemynet.com/sozluk/den alınmıştır. öğrencilerin faydalanmaları için.
Selami ALKAN (SND) Safranbolu / 2007
MATEMATİK TERİMLER SÖZLÜĞÜ (3)
1-Elemanı olmayan kümeye BOŞ KÜME denir.
2-Eleman sayıları eşit olan kümelere DENK KÜMELER denir.
3-Aynı elemanlardan oluşan kümelere EŞİT KÜMELER denir.
4-Ortak elemanları olmayan kümelere AYRIK KÜMELER denir.
5-Bir kümenin elemanlarından oluşan diğer kümeye o kümenin ALT KÜMESİ denir.
6-İki veya daha fazla kümenin elemanlarından oluşan kümeye BİRLEŞİM KÜMESİ denir.
7- İki veya daha fazla kümenin ortak elemanlarından oluşan kümeye KESİŞİM KÜMESİ denir.
8-Birden (1) başlayarak sonsuza kadar devam eden sayılara SAYMA SAYILARI denir.
9-Sayma sayılarına sıfırın (0) katılmasıyla oluşan sayılara DOĞAL SAYILAR denir.
10-Bir sayıyı oluşturan rakamların bulunduğu yerlere BASAMAK denir.
11-Basamaklar sağdan sola doğru üçer üçer gruplara ayrılır.Bu gruplara BÖLÜK denir.
12-Rakamların sayıda bulunduğu basamağa göre aldığı değere BASAMAK DEĞERİ; basamağa bağlı olmadan aldığı değere SAYI DEĞERİ Denir.
13-Kesirler BASİT,BİLEŞİK ve TAMSAYILI olmak üzere üçe ayrılır
14-Kesir sayısında üstteki rakam PAY; alttaki rakam PAYDA dır.
15-Payı paydasından küçük olan kesirlere BASİT KESİR denir.
16-Payı paydasına eşit veya payı paydasından büyük olan kesirlere BİLEŞİK KESİR denir.
17-Bir sayma sayısı ve basit kesir ile birlikte yazılan kesirlere TAM SAYILI KESİR denir.
18-Paydaları eşit olan kesirlerden payı büyük olan kesir daha büyüktür.
19-Payları eşit kesirlerden paydası küçük olan daha büyüktür.
20-Pay ve paydaları eşit değilse önce paydalar eşitlenir daha sonra bakılır payı büyük olan daha büyüktür.
21-Bileşik kesir basit kesirden daha büyüktür.
22-Tam sayılı kesirlerde tam sayısı büyük olan kesir diğerinden büyüktür.
23-Paydası 10,100,1000….. gibi 10 ve 10 un katları olan kesirlere ONDALIK KESİR denir.
24-Bir ondalık kesirde virgülün solundaki basamaklar TAM KISIM; sağındaki basamaklar ONDALIK KISIMdır.
25-Kesirlerde Dört İşlem Yaparken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar:
TOPLAMA:Paydalar eşit ise paylar toplanır payda aynen yazılır.Paydalar eşit değilse paydalar eşitlendikten sonra paylar toplanır pay kısmına yazılır payda aynen yazılır.
ÇIKARMA:Toplama işleminin aynısıdır.Paydalar eşit ise paylar çıkarılır payda aynen yazılır.Paydalar eşit değilse paydalar eşitlendikten sonra paylar çıkarılır pay kısmına yazılır payda aynen yazılır.
ÇARPMA: Paylar pay ile paydalar payda ile çarpılarak bulunan pay pay kısmına bulunan payda payda kısmına yazılır.Payda eşitlemesi yoktur.
BÖLME: Birinci kesir aynen yazılır ikinci kesir ters çevrilir ve birinci kesir ile çarpılır.
26-Ondalıklı kesir toplanır veya çıkarılırken tam kısım tam kısım ile toplanır veya çıkarılır kesir kısım yani ondalıklı kısım ondalıklı kısım ile toplanır veya çıkarılır.
27-Bir bölme işleminde bölünen,bölen,bölüm ve kalan vardır.Bölünen =( Bölen*Bölüm )+ Kalan
28-Bölünebilme Kuralları:
2 ile bölünebilme:Birler basamağı çift ( 0,2,4,6,8 ) olan doğal sayılar 2 ile kalansız bölünebilir.
3 ile bölünebilme:Rakamlarının sayı değerleri toplamı 3 ve 3 ün katı ( 3,6,9,12,15….) olan doğal sayılar 3 ile kalansız bölünebilir.
4 ile bölünebilme:Son iki basamağı ( yani birler ve onlar basamağı) 4 ve 4 ün katı olan ( 4,8,12,16,20…) doğal sayılar 4 ile kalansız bölünür.
5 ile bölünebilme:Birler basamağı 0 ve 5 olan doğal sayılar 5 ile kalansız bölünebilir.
6 ile bölünebilme:2 ve 3 ile bölünebilen doğal sayılar 6 ile kalansız bölünebilir.
9 ile bölünebilme:Rakamlarının sayı değerleri toplamı 9 ve 9 un katı olan (9,18,27,36,45…) doğal sayılar 9 ile kalansız bölünebilir.
10 ile bölünebilme: Birler basamağı sıfır ( 0 ) olan doğal sayılar 10 ile kalansız bölünebilir.
25 ile bölünebilme: Son iki basamağı 00 veya 25 ve katları ( 25,50,75 )olan doğal sayılar25 ile kalansız bölünebilir.
29-Bir ondalık kesri 10 a bölerken virgül bir basamak sola;100 e bölerken virgül iki basamak sola;1000 e bölerken virgül üç basamak sola kaydırılır.Gerekirse eksik basamaklar yerine sıfır konur.
30-Problem çözerken geçen ifadelerden katı (ÇARPMA);fazlası (TOPLAMA); eksik (ÇIKARMA) işlemi anlamına gelir.
31- Ardışık doğal sayılar birer birer artar,ardışık tek veya çift doğal sayılar ikişer ikişer artar.
32- Hareket Problemlerinde Kullanılabilecek Formüller:
Yol = Hız*Zaman ( Yol eşittir Hız çarpı Zaman )
Hız = Yol / Zaman ( Hız eşittir Yol bölü Zaman )
Zaman = Yol / Hız ( Zaman eşittir Yol bölü Hız )
Ortalama Hız = Toplam Yol / Toplam Zaman ( Ortalama Hız eşittir Toplam Yol bölü Toplam Zaman )
33- Karışımın Fiyatı = Karışıma Verilen Para / Karışımın Miktarı
34- Aritmetik Ortalama = Sayıların Toplamı / Sayıların Adedi
35- Bütünü bulmak için verilen sayıyı kesrin payındaki sayıya böler ve bulduğumuz sayıyı kesrin paydasındaki sayıyla çarparız.
36- Uzunluk Ölçüler:
Temel Birim: Metredir.Sembolü ( m )
Katları: Kilometre ( km ) ; Hektometre ( hm ) ; dekametre ( dam )
Askatları: Desimetre ( dm ) ; Santimetre ( cm ) ; Milimetre ( mm )
37- Uzunluk ölçüleri 10 ar 10 ar büyür ve 10 ar 10 ar küçülür.
38- 1 km = 10 dam = 100 hm = 1000 m
1 m = 10 dm = 100 cm = 1000 mm
39- Ağırlık ( Kütle ) Ölçüleri:
Temel Birim Gramdır.Sembolü ( g )
Katları: Kilogram ( kg ) ; Hektogram ( hg ) ; Dekagram ( dag )
Askatları: Desigram ( dg ) ; Santigram ( cg ) ; Miligram ( mg )
40-1 Kental = 100 kg ve 1 Ton = 1000 Kg dir.
41-Kütle ölçüleri 10 ar 10 ar büyür ve 10 ar 10 ar küçülür.
42- BRÜT KÜTLE: Bir maddenin kabı ile birlikte olan kütlesidir.
BRÜT KÜTLE:Net Kütle + Dara
43- DARA: bir maddenin bulunduğu kabın kütlesidir.
DARA: Brüt Kütle – Net Kütle
44- NET KÜTLE: Brüt kütleden daranın çıkarılmasıyla bulunan kütledir.
NET KÜTLE: Brüt Kütle – Dara
45- Sıvı Ölçüleri:
Temel Birim Litredir.Sembolü ( l )
1 Litre = 1 dm3 ( Bir desimetre küp yani dm üzeri 3 )
Katları: Kilolitre ( kl ) ; Hektolitre ( hl ) ; Dekalitre ( dal )
Askatları: Desilitre ( dl ) ; Santilitre ( cl ) ; Mililitre ( ml )
46- Sıvı ölçüleri 10 ar 10 ar büyür ve 10 ar 10 ar küçülür.
47- Hacim Ölçüleri:
Temel Birim Metreküptür.Sembolü m3 ( yani m üzeri 3 )
Katları: Kilometreküp ( km3 ) ; Hektometreküp ( hm3 ) ; Dekametreküp ( dam3 )
Askatları: Desimetreküp ( dm3 ) ; Santimetreküp ( cm3 ) ; Mililitre küp ( mm3 )
48- Hacim ölçüleri 1000 er 1000 er büyür ve 1000 er 1000 er küçülür.
49-Dört tür grafik vardır: Şekil,Sütun,Çizgi ve Daire grafikleri.
50- Açı çeşitleri şunlardır: Dar, Dik, Geniş, Doğru ve Tam Açı
Dar Açı: 90 dereceden küçük açı.
Dik Açı: 90 derece olan açı.
Geniş Açı: 90 dereceden büyük 180 dereceden küçük olan açı.
Doğru Açı: 180 derece olan açı
Tam Açı: 360 derece olan açı.
51- Bir üçgenin iç açıları toplamı 180 derecedir.
52- Üçgen Çeşitleri:
Kenarlarına Göre Üçgenler: Çeşitkenar, İkizkenar, Eşkenar
Açılarına Göre Üçgenler: Dar açılı üçgen, Dik açılı üçgen ve Geniş açılı üçgen
53- ÇEŞİTKENAR ÜÇGEN: Kenarları farklı uzunlukta olan üçgendir.
İKİZKENAR ÜÇGEN: İki kenarının uzunluğu eşit olan üçgendir.
EŞKENAR ÜÇGEN: Üç kenarının da uzunluğu eşit olan üçgendir.
54- DAR AÇILI ÜÇGEN: Üç açısı da dar açı olan üçgen.
DİK AÇILI ÜÇGEN: Bir açısı dik olan üçgen.
GENİŞ AÇILI ÜÇGEN: Bir açısı geniş açı olan üçgen.
55-Bir üçgende yalnızca bir açı 90 derece olabilir.
56- Üçgenin çevresi üç kenarının uzunlukları toplamına eşittir.
Üçgenin Çevresi = Ç = a + b + c
57-Üçgenin alanı bir kenar uzunluğu ile bu kenara ait yükseklik uzunluğunun çarpımının yarısına eşittir.
58- Dik üçgenin alanı = ( Taban * Yükseklik ) / 2
59- Dörtgen çeşitleri şunlardır: Kare, Dikdörtgen, Paralel kenar, Yamuk ve Eşkenar Dörtgen
60- Karenin Çevresi dört kenarının toplamına ya da bir kenarının uzunluğunun 4 ile çarpımına eşittir.
Ç = a + a + a + a Karenin Alanı bir kenarının uzunluğunun kendisi ile çarpımına eşittir.
A = a * a61- Dikdörtgenin çevresi kısa ve uzun kenarlarının toplamına eşittir.
Dikdörtgenin Çevresi = 2 * ( a + b )
Dikdörtgenin alanı kısa ve uzun kenarlarının çarpımına eşittir.
Dikdörtgenin Alanı = a * b
62- Paralel kenarın çevresi dikdörtgenin ki ile aynıdır yani kısa ve uzun kenarlarının toplamına eşittir.
Paralel kenarın Çevresi = 2 * ( a + b )
Paralel kenarın alanı bir kenarı ile bu kenara ait yüksekliğin çarpımına eşittir.
63- Eşkenar dörtgenin çevresi de aynı karenin ki gibidir yani bir kenarının uzunluğunun 4 ile çarpımına eşittir.
64- Yamuğun çevresi dikdörtgen ve paralel kenar gibidir yani dört kenarının uzunluğunun toplamına eşittir.
65- Düzlem üzerindeki sabit bir noktadan eşit uzaklıkta bulunan noktalar kümesine ÇEMBER denir.
66- Çemberin farklı iki noktasını birleştiren doğru parçasına KİRİŞ denir.
67- Merkezden geçen kirişe ÇAP denir.
68- Çapın yarısına YARIÇAP denir.
69- Çemberi bir noktadan kesen doğruya TEĞET denir.
70-Çembere ait iki nokta arsında kalan çember parçasına YAY denir.
71- Tüm Çember 360 derecelik bir Yay ; Yarım Çember 180 derecelik bir Yay ; Çeyrek Çember 90 derecelik bir Yaydır.
72- Çember ile iç bölgesinin birleşmesiyle DAİRE oluşur.
73- Çemberin Uzunluğu = Ç = 2 * p * r
74- Dairenin Alanı = A = p * r * r
75- Geometrik cisimler şunlardır : Küp, Prizma, Silindir, Küre, Koni, Piramit
Devamı Burada!!!
